Definition
The word "literature" has different meanings depending on who is using it. It could be applied broadly to mean any symbolic record, encompassing everything from images and sculptures to letters. In a more narrow sense the term could mean only text composed of letters, or other examples of symbolic written language (Egyptian hieroglyphs, for example). An even more narrow interpretation is that text have a physical form, such as on paper or some other portable form, to the exclusion of inscriptions or digital media. The Muslim scholar and philosopherImam Ja'far al-Sadiq (702-765 AD) defined Literature as follows: "Literature is the garment which one puts on what he says or writes so that it may appear more attractive."[1]Panghilito Luigi added that literature is a slice of life that has been given direction and meaning, an artistic interpretation of the world according to the percipient's point of views. Frequently, the texts that make up literature crossed over these boundaries. Russian Formalist Roman Jakobson defines literature as "organized violence committed on ordinary speech", highlighting literature's deviation from the day-to-day and conversational structure of words. Illustrated stories, hypertexts, cave paintings and inscribed monuments have all at one time or another pushed the boundaries of "literature."
"Literature" is sometimes differentiated from popular and ephemeral classes of writing. Terms such as "literary fiction" and "literary merit" are used to distinguish individual works as art-literature rather than vernacular writing, and some critics exclude works from being "literary", for example, on grounds of weak or faulty style, use of slang, poor characterization and shallow or contrived construction. Others exclude all genres such as romance, crime and mystery, science fiction, horror and fantasy. Pop lyrics, which are not technically a written medium at all, have also been drawn into this controversy.
History
One of the earliest known literary works is the Sumerian Epic of Gilgamesh, an epic poem dated around 2700 B.C., which deals with themes of heroism, friendship, loss, and the quest for eternal life. Different historical periods have emphasized various characteristics of literature. Early works often had an overt or covert religious or didactic purpose. Moralizing or prescriptive literature stems from such sources. The exotic nature of romance flourished from the Middle Ages onwards, whereas the Age of Reason manufactured nationalistic epics and philosophical tracts. Romanticism emphasized the popular folk literature and emotive involvement, but gave way in the 19th-century West to a phase of realism and naturalism, investigations into what is real. The 20th century brought demands for symbolism or psychological insight in the delineation and development of character.
Chinese literature may be divided into three major historical periods that roughly correspond to those of Western literary history: the classical period, from the 6th century BC through the 2nd century AD; the medieval period, from the 3rd century to the late 12th century; and the modern period, from the 13th century to the present.
Chinese Poetry
The most important poetic work produced during the classical period was the Shi Jing (Shih Ching, Book of Poetry), an anthology of ancient poems written in four-word verses and composed mostly between the 10th and the 7th centuries BC. The Shi Jing is classified as the third of the Five Classics; legend has it that Confucius himself selected and edited the 305 poems that constitute the work. Instead of glorifying gods and heroes, as was the custom of other cultures, many of these poems sing of the daily life of the peasants, their sorrows and joys, their occupations and festivities. These poems mark the beginning of the vernacular tradition in Chinese poetry and are characterized by simplicity of language and emotion. They make up about one-half of the book. The other half of the Shi Jing is made up of dynastic songs and court poems. These songs and poems give a colorful picture of the life and manners of the Chinese feudal nobility, just as the folk poems depict the simple and yet bountiful life of the peasantry. The court poems were originally sung to music and accompanied by dance; Chinese poetry and music were closely linked from earliest times.
Chinese Prose
The seminal works of Chinese prose are those that, with the Shi Jing, constitute the Five Classics. These are the Yi Jing (I Ching, Book of Changes), a divination text; the Shu Jing (Shu Ching, Book of History), a collection of ancient state documents; the Li Ji (Li Chi, Book of Rites), a collection of ritual and governmental codes; and the Chunqiu (Spring and Autumn Annals), a history of the state of Lu from 722 to 481BC. From the 6th to the 3rd century BC, the first great works of Chinese philosophy appeared. Foremost are the Analects of Confucius, aphoristic sayings compiled by his disciples; the eloquent disputations of Mencius, a Confucian scholar; the Daode Jing (Tao-te Ching, Classic of the Way and Its Virtue), attributed to Laozi, the founder of Daoism; and the high-spirited essays of Zhuangzi, the other great Daoist philosopher. Also important, for their prose style as well as their philosophic import, are the essays of Mozi (Mo-tzu), Xunzi (Hsn-tzu) and Han Fei (Han Fei-tzu). The Shi Ji (Shih Chi, Records of the Historian) of Sima Qian (Ssu-ma Ch'ien), a monumental work dealing with all Chinese history up to the Han dynasty, provided the pattern for a long series of dynastic histories compiled over a period of about 2000 years. In political and moral philosophy, the Confucian scholars also set the precedent for the literary tradition in Chinese prose, and a standard literary language was adopted, which gradually became divorced from the spoken language. In this period of the Han rulers, the scholars were incorporated into the state bureaucracy. Appointments to all important official positions were based on mastery of the Confucian Classics. This practice continued with few interruptions until the 20th century AD and hardened the literary tradition into a national cult.
Chinese Famous Works and Writers:
- The Si Da Ming Zhu 四大名著 or the Four Great Classical Novels of Chinese Literature:
- Dream of the Red Chamber (紅樓夢,红楼梦 also known as A Dream of Red Mansions or The Story of the Stone and The Chronicles of the Stone, 石頭記, 石头记 Shítóu Jì), by Cáo Xuěqín (曹雪芹)
- Water Margin (水滸傳, 水浒传 also known as All Men Are Brothers and Outlaws of the Marsh), by Shī Nài'ān (施耐庵)
- Romance of the Three Kingdoms (三國演義,三国演义) by 羅貫中,罗贯中Luó Guànzhōng
- Journey to the West (西遊記,西游记), also known as Monkey King and Monkey, by Wú Chéng'ēn (吳承恩,吴承恩) This is one of The Four Journeys.
- Other Classic Literature:
- Strange Stories from a Chinese Studio (聊齋誌異,聊斋志异), by Pú Sōnglíng (蒲松齡,蒲松龄)
- Jin Ping Mei (金瓶梅),[author unknown] (蘭陵笑笑生,兰陵笑笑生)
- Fengshen Yanyi (封神演義,封神演义) or The Investiture of the Gods
- Xing Shi Yin Yuan Zhuan (醒世姻緣傳,醒世姻缘传) or The Story of a Marital Fate to Awaken the World
- Ru Lin Wai Shi (儒林外史) or The Scholars, by Wú Jìngzǐ (吳敬梓)
- Dijing jingwu lüe (帝京景物略)or Survey of Scenery and Monuments in the Imperial Capital, by Liu Tong
Japanese Literature can be divided into four main periods: ancient, classical, medieval and modern.
Ancient: With the introduction of kanji from China, the first writing in Japan became possible.[citation needed] Before this, there was no writing system. At first Chinese characters were used in Japanese syntactical formats, and the literary language was classical Chinese; the result is sentences that look like Chinese but are phonetically read as Japanese.
Classical: Classical Japanese literature generally refers to literature produced during the Heian period, what some would consider a golden era of art and literature. Genji Monogatari (early eleventh century) by Murasaki Shikibu is considered the pre-eminent masterpiece of Heian fiction and an early example of a work of fiction in the form of a novel. Other important works of this period include the Kokin Wakashū (905), a waka-poetry anthology, and Makura no Sōshi (990s), the latter written by Murasaki Shikibu's contemporary and rival, Sei Shōnagon, as an essay about the life, loves, and pastimes of nobles in the Emperor's court. The iroha poem, now one of two standard orderings for the Japanese syllabary, was also written during the early part of this period.
Medieval: Medieval Japanese Literature is marked by the strong influence of Zen Buddhism, where characters are priests, travelers, or ascetic poets. Also during this period, Japan experienced many civil wars which led to the development of a warrior class, and subsequent war tales, histories, and related stories. Work from this period is notable for its insights into life and death, simple lifestyles, and redemption through killing. A representative work is The Tale of the Heike (1371), an epic account of the struggle between the Minamoto and Taira clans for control of Japan at the end of the twelfth century. Other important tales of the period include Kamo no Chōmei's Hōjōki (1212) and Yoshida Kenkō's Tsurezuregusa (1331).
Japanese poetry
Japanese poets first encountered Chinese poetry when it was at its peak in the Tang Dynasty. It took them several hundred years to digest the foreign impact, make it a part of their culture and merge it with their literary tradition in their mother tongue, and begin to develop the diversity of their native poetry. For example, in the Tale of Genji both kinds of poetry are frequently mentioned. (Since much poetry in Japan was written in the Chinese language, it is perhaps more accurate to speak of Japanese-language poetry.)
Japanese Famous Works and Writers:
Famous authors and literary works of significant stature are listed in chronological order below. For an exhaustive list of authors see List of Japanese authors:
Classical literature
- Ōtomo no Yakamochi (c.717–785): Man'yōshū
- Sei Shōnagon (c.~966–c.10??): The Pillow Book
- Murasaki Shikibu (c.973–c.1025): The Tale of Genji
- Yoshida Kenkō (c.1283–1352): Tsurezuregusa
- The Tale of the Heike (1371)
- Ihara Saikaku (1642–1693)
- Matsuo Bashō (1644–1694)
- Chikamatsu Monzaemon (1653–1725)
- Mori Ōgai (1862–1922)
- Ozaki Kōyō (1867–1903)
- Natsume Sōseki (1867–1916)
- Kyōka Izumi (1873–1939)
The first modern Hebrew poetry and prose was the work of 19th century Jewish writers from countries in Europe whose mother tongue was not Hebrew. Sholem Aleichem wrote in Russian, Hebrew and Yiddish; I.L. Peretz and Mendele Mocher Sforim wrote in Hebrew and Yiddish; Chaim Nachman Bialik grew up in Russia, but wrote in Hebrew. Some of these authors first published their work in Hebrew language newspapers published in Europe. Many of the pioneers of Hebrew literature were Zionists, and eventually made their way to the Land of Israel. Some wrote in Hebrew before their arrival, while others adopted Hebrew as the vehicle for their literary endeavors only after settling in Israel.[1]
Among the earliest modern Hebrew writers was a small minority of writers who were born in the Land of Israel. This cadre includes Yitzhak Shami and Yehuda Burla , Sepharadi Jews whose families migrated to the Land of Israel in the 19th and 18th centuries, respectively. The writing of this group stands out for its authentic depiction of the Arab and Jewish population of Palestine, told from the vantage point of those who grew up in its midst.
Israel Famous Works and Writers:
During the 1940s and 1950s: "the War of Independence Generation" . Native-born writers were conflicted "between individualism and commitment to society and state"; characterized by "social realism". Israeli authors have a large influence on the outside world.
During the early 1960s: "Very influential" writers followed less "ideological patterns", and wrote more about the individual; "psychologicalrealism, allegory and symbolism"; "speculation and skepticism regarding... conventions".
Egyptian Works:
The ancient Egyptians wrote works on papyrus as well as walls, tombs, pyramids, obelisks and more. Perhaps the best known example of ancient Egyptian literature is the Story of Sinuhe; other well known works include the Westcar Papyrus and the Ebers papyrus, as well as the famous Book of the Dead. While most literature in ancient Egypt was so-called "Wisdom literature" (that is, literature meant for instruction rather than entertainment), there also existed myths, stories and biographies solely for entertainment purposes. The autobiography has been called the oldest form of Egyptian literature.
The Nile had a strong influence on the writings of the ancient Egyptians, as did Greco-Roman poets who came to Alexandria to be supported by the many patrons of the arts who lived there, and to make use of the resources of the Library of Alexandria. Many great thinkers from around the ancient world came to the city, including Callimachus of Libya and Theocritus of Syracuse. Not all of the great writers of the period came from outside of Egypt, however; one notable Egyptian poet was Apollonius of Rhodes.
Notable Egyptian writers
Malaysian Works:
Malaysia’s most important literary work is the Sejarah Melayu (Malay Annals). Written in the 1500s, this work presents a somewhat romanticized account of the Malacca sultanate. European colonizers on Peninsular Malaysia (the Portuguese in 1511, the Dutch in 1641, and finally the English in the 18th century) greatly affected the local literary style. In print, the vernacular, or spoken language, replaced the classical literary style of Malay, and in 1876 the first Malaysian newspaper used the vernacular.
Malaysian Writers:
Indian Poetry
Indian poetry, and Indian literature in general, has a long history dating back to Vedic times. They were written in various Indian languages such as Vedic Sanskrit, Classical Sanskrit, Tamil, Kannada, Bengali and Urdu. Poetry in foreign languages such as Persian and English also have a strong influence on Indian poetry. The poetry reflects diverse spiritual traditions within India. In particular, many Indian poets have been inspired by mystical experiences.
Indian Famous Works and Writers:
The famous poet and playwright Kālidāsa wrote two epics: Raghuvamsha (Dynasty of Raghu) and Kumarasambhava (Birth of Kumar Kartikeya); they were written in Classical Sanskrit rather than Epic Sanskrit. Other examples of works written in Classical Sanskrit include the Pānini's Ashtadhyayi which standardized the grammar and phonetics of Classical Sanskrit. The Laws of Manu is an important text in Hinduism. Kālidāsa is often considered to be the greatest playwright in Sanskrit literature, and one of the greatest poets in Sanskrit literature, whose Recognition of Shakuntala and Meghaduuta are the most famous Sanskrit plays. He occupies the same position in Sanskrit literature that Shakespeare occupies in English literature. Some other famous plays were Mricchakatika by Shudraka, Svapna Vasavadattam by Bhasa, and Ratnavali by Sri Harsha. Later poetic works include Geeta Govinda by Jayadeva. Some other famous works are Chanakya's Arthashastra and Vatsyayana's Kamasutra.
Ang pormal na paglulunsad noong 1902 ng isang pambansang simbahang Pilipino na tinawag na IglesiaFilipina Independiente ay pagsasakatuparan ng adhikain na unang inihapag sa Asamblea ng Paniqui noong 1899 para sa pag-oorganisa ng mga Pilipinong pari. Simula ang pagtitipong ito ng isang rebolusyong pangrelihiyon na nakaapekto sa buhay ng maraming Pilipino. Nasa unahan ng pagbubuo ng asamblea ang isang dating paring Katoliko na makabayan, lider-gerilya at unang Obispo Supremo ng Iglesia Filipina Independiente. Siya si Gregorio Aglipay Cruz y Labayan.
Ipinanganak si Aglipay sa Batac, Ilocos Norte noong Mayo 5, 1860. Ang kanyang mga magulang ay sina Pedro Aglipay Cruz at Victoriana Labayan Hilario. Kaunti lamang ang nalalaman ukol sa kanyang pamilya: ang nakakatandang kapatid na lalaki na si Benito ay maagang namatay; si Canuto na isang guro ay matanda ng isa o dalawang taon kay Gregorio.
Namatay ang kanyang ina nang si Gregorio ay isang taon at pitong buwan pa lamang. Nang maulila, inalagaan si Aglipay ng tiyo at tiya ng kanyang ina. Masipag at masayahing bata si Aglipay; ginugol niya ang kanyang kabataan sa bukid sa pagtulong sa pagtatanim ng tabako. Isang hindi magandang pangyayari nang siya ay labing-apat na taong gulang ang di niya malilimutan. Dahil hindi siya nakaabot sa kinakailangang kota sa tabako, hinuli si Aglipay at iniharap sa gobernadorcillo. Naging dahilan ito upang magtanim siya ng galit sa mga awtoridad na Espanyol.
Nagsimula ng pag-aaral si Aglipay sa kanyang bayan. Noong 1876 nagpunta siya sa Maynila at nag-aral sa pribadong paaralan ni Julian Carpio, isang abogado. Pagkaraan ng dalawang taon at, sa tulong pinansyal ng tiyo ng kanyang ina na si Francisco del Amor, nag-aral siya sa Colegio de San Juan de Letran kung saan nagsilbi siyang capista. Masipag na mag-aaral si Aglipay. Tinapos niya ang kanyang digri sa Bachelor of Arts sa Letran bago siya nag-aral ng abogasya sa Universidad de Santo Tomas. Gayunman, nagpasya siyang mag-aral ng pagpapari sa Vigan Seminary noong 1883.
Inordinahang pari si Aglipay sa Maynila noong Disyembre 21, 1889. Una siyang nagmisa noong Enero ng sumunod na taon. Walong taon siyang naglingkod na coadjutor (katuwang na kura paroko) sa iba’t ibang parokya: Indang, Cavite; San Antonio, Nueva Ecija; Bocaue, Bulacan; San Pablo, Laguna; at Victoria, Tarlac. Coadjutor siya ng San Pablo nang sumiklab ang Rebolusyong Pilipino noong Agosto 1896.
May mga ideyang radikal si Aglipay at walang dudang ang damdamin niya ay para sa rebolusyon. Subalit noon lamang maitalaga siya sa Victoria, Tarlac noong huling bahagi ng 1896 tuwiran siyang nakilahok sa kilusan. Batid ng marami na nagbibigay siya ng tulong sa mga rebolusyonaryo. Sa Victoria, naaalala si Aglipay bilang bayani at tagapagpalaya. Naalala ni Joaquin Rigor, matandang residente ng Victoria, na iniutos ng kura parokong Espanyol noong 1897 na hulihin at patayin lahat ng mga lalaking residente makaraang maipaalam sa kanya na may ugnay sa rebolusyonaryong kilusan ang maraming kilalang pamilya. Gayon man, napigil ni Aglipay na noon ay coadjutor (katuwang na kura paroko) ang pagpatay nang makiusap siya sa prayleng Espanyol at garantiyahang walang kasalanan ang mga ito. Binawi ang utos at pinalaya ang mga ito.
Noong Oktubre 20, 1898, itinalaga si Gregorio Aglipay na kapelyang militar ng Rebolusyonaryong Pamahalaan ni Emilio Aguinaldo. Bilang kapelyang militar, nagkaroon ng utang na loob sa kanya ang mga Heswitang Espanyol. Sa kanyang pamamagitan, pinalaya at pinadala sa Maynila ang mga Heswitang Espanyol na sina Padre Antonio Rosell at Felix Mir na noo’y bihag ng mga rebolusyonaryo. Sa ibang pagkakataon, namagitan siya sa panig ng ilang mga nakakulong na prayleng Espanyol sa Laoag na pinagputol ng damo sa pampublikong plasa. Gayon man, ang paghirang niya kay Eustaquio Gallardo bilang vicar heneral ng diyosesis ng Nueva Segovia ay tinukoy kalaunan na isa sa mga dahilan ng kanyang eskomunikasyon sa Simbahang Katoliko.
Noong Setyembre ng taon ding ito, tumawag ng pulong ng mga delegado si Heneral Aguinaldo sa Malolos, Bulacan. Kinatawan ni Gregorio Aglipay ang kanyang lalawigang Ilocos Norte at isa siya sa mga lumagda sa Konstitusyon na pinagtibay ng Kongreso. Itinaas ng ranggo si Aglipay bilang vicario general castrence ni Heneral Aguinaldo ayon sa dekreto na ipinalabas noong ika-20 ng Oktubre. Sa ganitong posisyon, ipinagpatuloy niya ang gawaing sinimulan ni Padre Jose Burgos - ang Pilipinisasyon ng Simbahan sa Pilipinas. Nagpalabas siya ng ilang manipesto na nag-udyok sa mga paring Pilipino na magkaisa at pamahalaan ang Simbahan sa bansa. Ang mga manipestong ito, bukod sa ibang dahilan, ay nagbunga ng kanyang eskomunikasyon. Ang korteng pansimbahan, sa dekretong inilabas noong Mayo 1899, ay nagpasyang nagkasala siya ng pang-uudyok sa mga pari na magrebelde laban sa mga awtoridad ng simbahan.
Nang ilunsad ang bagong simbahan, inalok siya ni Isabelo de los Reyes, lider manggagawa, na maging kataas-taasang obispo. Nag-atubili siya noong una pero tinanggap din niya ang alok, bagay na tumiyak sa kanyang paghiwalay sa Simbahang Katoliko Romano. Ang kalayaan ng Pilipinas ay masidhing pithaya ni Aglipay. Sinikap niya na makapaglingkod sa kanyang bayan sa anumang paraan. Masigla siyang sundalo at epektibong lider gerilya noong Digmaang Pilipino - Amerikano. Matapang na nilabanan ng kanyang yunit-gerilya ang mga Amerikano sa ilang labanan. Noong Abril 1901, isang buwan makaraang mahuli si Heneral Aguinaldo, naisip ni Aglipay na walang kahihinatnan ang patuloy na pakikipaglaban sa mga Amerikano kaya sumuko siya kay Koronel MacCaskey sa Laoag.
Hindi nawala kay Aglipay ang paghahangad ng kalayaan kahit nabalik na ang kapayapaan. Malalim siyang nasangkot sa kampanya para sa kalayaan noong panahon ng rehimeng Amerikano. Pinasidhi ng tagumpay ng kanyang paglalakbay sa Estados Unidos noong 1931 ang kanyang interes sa usaping pampulitika ng kanyang bansa. Noong 1935, kumandidato siya sa pagkapresidente ng Komonwelt subalit natalo siya kay Manuel L. Quezon. Iniukol ni Aglipay ang kanyang natitirang taon sa kapakanan ng kanyang simbahan.
Pinapahintulutan ng Iglesia Filipina Independiente na mag-asawa ang kanyang pari. Noong Marso 12, 1939, nagpakasal si Aglipay kay Pilar Jamias ng Sarrat, Ilocos Norte. Namatay si Gregorio Aglipay noong Setyembre 1, 1940 sa Maynila bunga ng cerebral stroke. Inilibing siya sa bayan niya sa Batac, Ilocos Sur pagkaraang una siyang ilagak sa Aglipayan Cathedral sa Tondo, Maynila at, pagkatapos na masira ang katedral noong l945, sa Temple of Maria Clara sa Sampaloc.
Ang aklat na Filipinos in History ay lathala ng Pambansang Suriang Pangkasaysayan. Ito ay isang katipunan ng mga talambuhay ng mga bayani ng ating bansa at ng mga Pilipino na naging tanyag sa kani-kanilang larangan. Nakapagbibigay ng inspirasyon sa kapwa nila Pilipino ang kanilang naging buhay, mga nagawa at naiambag. Dahil dito, naniniwala ang Komisyon sa Wikang Filipino na nararapat lamang isalin sa Filipino ang limang tomong aklat na ito bukod pa sa matibay na dahilang iniatas ito sa tanggapan gaya ng isinasaad sa letra F, seksiyon 14 ng Batas Republika Blg. 7104.
JOSEFA FLLANES ESCODA
Isang tunay na girl scout si Josefa Llanes Escoda na nagbigay ng sarili alang-alang sa ikabubuti ng kapwa.
Si Josefa na lalong kilala sa tawag na Pepa ay ipinanganak noong Setyembre 20, 1898 sa Dingras, Ilocos Norte. Pinakamatanda siya sa pitong anak nina Gabriel Llanes at Mercedes Madamba.
Mula pa sa pagkabata ay kinakitaan na si Pepa ng sigasig sa pag-aaral. Tinapos ni Josefa ang elementarya sa Dingras at ang hayskul sa Laoag. Upang mapalawak ang kaisipan, pinili niyang sa Maynila na magpatuloy ng kolehiyo. Nakilala ng mga kamag-aral niya sa Philippine Normal College ang mataas na antas ng liderato ni Pepa. Dito niya tinapos ang Elementary Teacher’s Certificate na may karangalan.
Beinte anyos lang si Pepa nang maulila sa ama. Upang mabigyan ng magandang kinabukasan ang ina at mga kapatid, ipinagsama niya ang mga ito sa Maynila. Pinilit niyang matapos sa taong 1922 ang Secondary Teacher’s Certificate sa Unibersidad ng Pilipinas. Sa dahilang matalino at masigasig na estudyante, nabigyang pagkakataon siyang makapagturo sa ilang kilalang kolehiyo at unibersidad sa kamaynilaan.
Nang mabigyang pagkakataong magpalit ng bukasyon, pinili ni Pepang maging isang boluntaryong social worker sa American Red Cross (Philippine Chapter). Sa pagpapamalas ng sinserong serbisyo publiko ay nabigyan siya ng pagkakataong makapag-aral ng social work sa Amerika. Taong 1925 nang ipagkaloob kay Pepa ng New York School of Socal Work ang kaniyang sertipiko.
Tinapos din niya sa taong ding yon ang Masters in Social Work sa Columbia.
Sa Estados Unidos ay naging kahanga-hanga ang aktibismo ni Pepa bilang modelong Pilipino sa larangan ng internasyonalismo. Naniniwala siyang wala sa kulay ng balat ang husay ng isang tao kundi nasa layunin at gawa tungo sa ikauunlad ng daigdig.
Sa tuwing naiimbitahan si Pepang magsalita sa International House na pulungan ng mga estudyante, lagi siyang nakadamit Pilipino na ikinahanga ng marami. Ang kaniyang kahusayang magsalita ay pinag-uusapan din ng lahat. Kagalang-galang na Pilipina ang dating ni Josefa.
Sa pagbabalik sa Pilipinas balik-turo si Pepa bilang propesora sa UP at UST. Naniniwala siyang wala nang dadakila pa sa pagiging guro kung saan nagagabayan ang kaisipan at kamulatan ng mga kabataan.
Pinasok niya ang paglilingkod sa pamahalaan sa sumusunod na mga ahensiya: Tuberceulosis Commission ng Bureau of Health, Textbook Board ng Bureau of Public Schools at Board of Censors for Moving Pictures.
Bilang kalihim ng General Council of Women, si Pepa ay nanindigan sa malawakang kalayaang dapat tanggapin ng kababaihan kalakip ng karapatan niyang maghalal at mahalal sa eleksiyong publiko ng bansa. Naniniwala siyang katuwang ng kalalakihan ang kababaihan sa lahat ng kalakaran. Ang kababaihan, ayon kay Josefa, ay hindi lamang dapat ituring na tagamasid lamang.
Nang maging bukambibig sa malalayang bansa ang “girl scouting,” si Pepa ay ipinadala ng Pilipinas upang magsanay sa Amerika. Nang magbalik siya noong 1937 ay itinatag niya ang Girl Scout of the Philippines. Bagama’t maraming problemang kinaharap si Pepa sa pagtatatag ng organisasyon, inaprubahan ni Presidente Quezon ang Commonwealth Act 542 na nagtatalaga sa GSP bilang pambansang organisasyon.
Sa ngalan ng serbisyo publiko, hindi makakalimutan si Pepa sa kaniyang mga nagawa. Siya ang nagtatag ng Boys Town para sa mga dahop na kabataang lalaki. Siya rin ang humingi ng mga pribilehiyo ng mga kababaihang manggagawa. Siya ang kumampanyang mabigyan ng mga benepisyo ang mga matatandang kumukuha ng adult education.
Ang pinakataluktok ng serbisyo publikong ginawa niya ay naganap noong panahon ng digmaan.
Sumapi siya sa Volunteer Social Aid Committee. Isa siya sa mga palihim na tumulong sa mga bilanggong Pilipino at Amerikano na mabigyan ng pagkain, damit at gamot.
Inaresto siya ng mga Hapon noong Agosto 27, 1944 at ikinulong sa Karsel 16 sa Fort Santiago. Tiniis niya ang lahat ng hirap alang-alang sa bayan.
Artemio G. Ricarte
Si Artemio G. Ricarte, kilala bilang Vibora, ay isang heneral noong panahon ng rebolusyon, at isa sa mga kinatatakutang rebelde ng kanyang panahon. Siya ay naging tapat na katipunero ni Bonifacio, at matapos mamatay nang huli, umanib naman si Ricarte kay Aguinaldo para sa kalayaan ng Pilipinas laban sa mga Espanyol at Amerikano. antiago at dinala sa Far Eastern University na isa sa mga gusaling okupado ng mga Hapon Ipinanganak siya noong 20 Oktubre, 1866 sa Batac, Ilocos Norte at pangalawa sa tatlong anak nina Faustino Ricarte at Bonifacia Garcia.
Matapos na makapag-aral ng elementarya at hayskul sa kanilang probinsiya, pumasok si Ricarte sa Colegio de San Juan de Letran at nagtapos ng Batsilyer sa Sining. Pumasok din siya sa Unibersidad ng Santo Tomas at sa Escuela Normal noong 1889. Nang sumunod na taon, nakuha ni Ricarte ang kanyang titulo na Maestro de Instruccion Primaria (Teacher of Primary Instruction) at agad na pinadala sa kanilang bayan sa San Francisco de Malabon sa Cavite. Sa anim na taon ng kanyang pagtuturo, siya ay pinuri at hinangaan ng lokal na otoridad at maging ng mga opisyal. Sa Cavite, sumali rin siya sa Katipunan at ginamit ang alyas na Vibora (Viper), isang ahas na hango sa ebanghelyo ni San Mateo at dahil dito, naging kilala ang kanyang pangalan sa lahat ng kampo ng mga rebolusyonista.
Noong 31 Agosto 1896, pinangunahan niya ang pag-atake sa kampo ng mga Espanyol sa San Francisco de Malabon. Matapos ang 19 na oras ng pakikipaglaban, nagtagumpay ang grupo ni Ricarte. Siya ay nahalal bilang punong heneral sa hukbo ng Republika noong 1897, hinirang ni Emilio Aguinaldo bilang mayor heneral sa kanyang hukbo, at naihalal bilang kapitan heneral sa Tejeros Convention.
Nang magsimula ang gyera sa pagitan ng mga Pilipino at Amerikano noong 1899, siya ay naging Pinuno ng Operasyon ng pwersa ng mga Pilipino. Noong Hulyo 1900, sinubukan niyang pasukin ang kampo ng mga kaaway sa Maynila ngunit siya ay nadakip ng mga Amerikano at itinapon siya, kasama si Apolinario Mabini, sa Guam.
Noong Pebrero 1903, habang pabalik sa Pilipinas, inudyok ng mga Amerikano na gawin nila ang panunumpa ng katapatan sa bansa ng Amerika. Dahil sa maysakit na noon si Mabini, isinagawa niya ang panunumpa ngunit tumanggi pa rin si Ricarte. Dahil dito, dinala si Ricarte sa isa pang sasakyan at itinapon sa Hongkong.
Palihim siyang bumiyahe pabalik ng Pilipinas noong Disyembre 1903 at pinaghandaan na buuin muli ang hukbo ng rebolusyon. Ngunit isinuplong siya ng isang Pilipino na nagngangalang Luis Baltazar para sa halagang 10000 dolyar at dahil dito, siya ay nadakip sa isang sabungan sa Mariveles, Bataan at noong 1904, siya ay pinaratangan ng subersyo at nahatulan na makulong sa loob ng anim na taon sa Bilibid.
Pinalaya siya noong 26 Hunyo 1910 ngunit tumanggi pa rin siya na manunpa ng katapatan sa Amerika kaya muli siyang ipinatapon sa Hongkong.
Mula 1 Hulyo 1910 hanggang 1915, nanirahan si Ricarte sa Hongkong. Mula sa Hongkong, dinala siya ng kanyang asawa sa Tokyo at pagkatapos ay sa Yokohama, Japan kung saan siya ay namuhay ng mag-isa.
Nilipad siya pabalik ng mga Hapon sa Pilipinas noong 1941, at sa pagtatapos ng gyera, iniutos ng gobyerno ng Japan na ilikas ang mga may ranggong opisyal sa Japan upang hindi sila mahulog sa kamay ng mga Amerikano. Kabilang dito si Ricarte ngunit siya ay tumanggi. Sinabi niya na na hindi niya maaaring iwan ang kanyang mga kapwa-Pilipino, lalo na ngayon na nasa panahon sila ng kagipitan.
Namatay siya noong 31 Hulyo 1945 sa Nagpuraon, Kalinga, Mountain Province dahil sa disinterya
FERDINAND MARCOS
Isinilang si Marcos noong Setyembre 11, 1917 sa bayan ng Sarrat, Ilocos Norte. Ang kanyang mga magulang ay sina Don Mariano Marcos at Josefa Edralin, kapwa mga guro. Siya ay lumaki sa bayan ng Batac at doon nakapagtapos ng kanyang pag-aaral mula elementarya hanggang sa mataas na paaralan ng may karangalan.
Siya ay kumuha ng kursong abugasya sa Unibersidad ng Pilipinas. Noong 1938, si Marcos ay kinasuhan at nahatulan sa salang pagpatay kay Julio Nalundasan, mahigpit na kalaban sa pulitika ng kanyang ama. Habang nasa kulungan, nag-aral at nakapasa ng may pinakamataas na marka sa eksamen sa bar noong 1938. Inapela ni Marcos ang hatol ng Hukuman ng Unang Dulugan (Court of First Instance) sa Kataas-taasang Hukuman (Kataas-taasang Hukuman ng Pilipinas). Hinangaan ng Kataas-taasang Hukuman ang kanyang katalinuhan at binaligtad nito ang hatol ng mababang hukuman sa Laoag. Ferdinand E. Marcos Ikaanim na Pangulo Ng Ikatlong Republika (Disyembre 30, 1965 – Pebrero 25, 1986). Si Ferdinand E. Marcos ang itinuturing na isa sa pinakamatalinong naging pangulo ng bansa, hindi lamang sa temang akademiko kundi pati sa kanyang ginawa upang mapanitili niya ang sarili sa posisyon sa loob ng mahigit dalawampung taon. Siya ang Ikaanim na Pangulo ng Ikatlong Republika ng Pilipinas.
Si Marcos ay isinilang noong Setyembre 11, 1917 sa Sarrat, Ilocos Norte. Ang kanyang magulang ay sina Don Mariano R. Marcos at Donya Josefa Edralin. Apat silang magkakapatid, sila, si Dr. Pacifico, Elizabeth at Fortuna. Ang kanyang ama ay naging kongresista ng Ilocos at gobernador ng Davao. Si Donya Josefa naman ay isang dating guro sa kanilang bayan.
Sa kanyang kabataan pa lamang ay kinakitaan na siya ng katalinuhan. Palagi siyang mayroong karangalang nakukuha magmula sa elementarya hanggang sa magtapos siya ng mataas na paaralan. Limang taong gulang lamang siya nang pumasok sa elementarya sa Sarrat Central School. Sa pamantasan ng Pilipinas Siya nagtapos ng Mataas ng Paaralan noong 1933. Sa pamantasan ding iyon siya kumuha ng Abogasya at nagtapos bilang Cum Laude noong Marso, 1939. Nakamit niya ang President Manuel Quezon Medal Award dahil sa kanyang Graduation Thesis.
Siya ay iskolar sa buong panahon ng kanyang pag- aaral sa Pamantasan ng Pilipinas at naging kilala siya sa campus dahil sa kanyang kahusayan sa debate at pagtatalumpati. Maging sa larangan ng palakasan tulad ng swimming, boxing, at wrestling ay kinilala siya. Isa rin siyang sharpshooter sa paghawak ng baril. Siya ang nakakuha ng pinakamataas na karangalan sa Military Science and Tactics sa buong Pamantasan. Nagsulat din siya sa Philippines Collegian, ang opisyal na pahayagan ng Pamantasan ng Pilipinas.
Nagri- review noon si Ferdinand para sa bar exams nang matalo ang kanyang ama sa muli nitong pagtakbo bilang kongresista. Ang tumalo dito, si Julio Nalundasan ay nabaril at namatay pagkatapos ng halalan. Si Ferdinand ang napagbintangan, at kahit pa nga isang mahusay na abogado ang nagtanggol sa kanya, nahatulan pa rin siya ng labimpitong taong pagkabilanggo.
Nasa loob siya ng kulungan ng maging topnotcher sa bar exams at nang maging ganap na abugado ay hiniling niya sa Kataas- taasang Hukuman na payagansiyang ipagtanggol ang sarili sa kasong ibinintang sa kanya. Dahil sa kanyang talino at kahusayan ay pinayagan siya ng Korte Suprema. Nanalo siya at napawalang- sala. Tinanghal siyang lawyer of the year at hinangaan ng mga kapwa abogado.
Nang sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay naglingkod siya sa hukbong sandatahan ng Pilipinas. Nakasama siya sa Martsa ng Kamatayan at nakaranas ng hirap at sakit bilang bilanggo ng digmaan sa Kuta Santiago at Capas, Tarlac. Naging meydor siya bago bumalik sa sibilyang buhay.
Nagsimula ang kanyang pagpasok sa pulitika nang matapos ang digmaan. Kumandidato siya sa pagka- kongresista ng Ilocos Norte at siya ay nanalo. Ang unang pinagtuunan niya ng pansin ay ang kalagayan ng mga magsasaka sa kanilang lalawigan at sa buong bansa na rin.
Nang sumunod na halalan, 1953, ay muli siyang nanalong kongresista at naging assistant minority floor leader sa kongreso. Dito niya nakalapit si Daniel Romualdez na pinsan ni Imelda. Sa pamamagitan ni Daniel ay nagkakilala sila ni Imelda na naging Miss Manila (Ginang Maynila). Sinasabi na naging makulay ang pag- iibigan nina Ferdinand at Imelda. Ikinasal sila sa Huwes noong Mayo 1, 1954. Sina dating pangulong Ramon Magsaysay ang nagging ninong nila sa kasal. Tatlo ang kanilang naging anak, sina Imee, Ferdinand Jr. at Irene.
Hindi na napigil ang pag- imbulog ni Marcos sa larangan ng pulitika. Sa ikatlong pagkakataon ay nahalal siyang kongresista noong 1957 at senador naman noong 1959. Noong Nobyembre 9, 1965, nanalong pangulo si Marcos at pangalawang pangulo naman si Eugenio Lopez. Natalo nila sina Diosdado Macapagal at Gerry Roxas. Umalingawngaw sa buong bansa ang kanyang slogan, “Magiging Dakilang muli ang bansang ito!”
Totoo sa kanyang slogan, pinangatawanan ni Marcos ang pagbangon sa bansa mula sa mahirap na kalagayan nito. Nahaharap noon ang bansa sa malalaking suliranin tulad ng kakapusan ng salapi para sa edukasyon , tanggulang bansa, mga pagawain at para sa kalusugan. Gayunman, nakapagpagawa siya ng maraming patubig at naipalaganap sa buong bansa ang tinatawag na miracle rice.
Ang mga magsasaka ay nabigyan ng mga kaalamang teknikal ukol sa modernong pagsasaka. Marami rin siyang naipagawang mga kalsada, tulay at School building. Nilabanan niya ang smuggling at sinimulan ang pakikipaglaban sa mga NPA.
Nang sumapit ang sumunod na halalan noong 1969, muling nanalo si Marcos bilang pangulo at si Lopez bilang pangalawang pangulo. Ngunit sa pagkakataong ito ay unti- unti nang nawawala ang tiwala ng tao sa pamahalaan dala ng malalaking problemang kinakaharap ng bansa. Tumaas ang presyo ng langis at kasunod nito ang pagtaas ng mga bilihin. Marami ang naghirap at nagutom. Tumaas ang kriminalidad at nasangkot ang pamahalaan sa malalaking anomalya at eskandalo.
Nagkaroon ng madadalas at malakihang demonstrasyon na nilahukan pati ng mga estudyante at taong simbahan. Ang pinakamadugong demonstrasyon ay naganap noong Enero 30, 1970 sa Tulay ng Mendiola.
Agosto 21, 1971 ay sinuspinde ni Marcos ang Writ of Habeas Corpus upang mapanatili ang kaayusan at kapayapaan. Binomba kasi ang rallyista ang Partidong Liberal o Liberal Party sa Plaza Miranda noong Agosto 21, 1971 upang mapanatili ang kaayusan at kapayapaan sa bansa.
Noong Setyembre 21, 1972 ay ibinaba ang Batas Militar (Martial Law). Marami na raw krisis ang nararanasan ng bansa tulad ng pagbomba sa Plaza Miranda, pagsabotahe at pagwasak sa mga pribado at pambansang ari- arian. Walang puknat na rally ng mga manggagawa at mga estudyante at ang pinakahuli ay ang pagtambang sa Kalihim ng Tanggulang Pambansa na si Juan Ponce Enrile.
Nobyembre 19, 1972 ay natapos ang bagong Saligang Batas. Pinagtibay ito sa isang referendum noong Enero 19, 1973.
Totoong nabawasan ang kriminalidad dahil sa takot ng mga mamamayan sa Batas Militar. Maraming ipinahuli at ipinabilanggo si Marcos, lalo na ang mga lumalaban sa gobyerno. Ngunit hindi napayapa ang damdamin ng bayan. Anuman ang ipalabas ng pamahalaan tungkol sa kalagayan ng mga mamamayan sa malalaking anomalya sa gobyerno.
Hindi rin nakaligtas sa mata ng mga tao ang maluhong pamumuhay ni Ginang Imaelda Marcos at ng mga anak nito. Marami ang nagsasabi na sa nararamdamang kahirapan ng bayan ay hindi na dapat namumuhay ang Unang Ginang na tila ba ito ay nasa isang mayamang bansa.
Sa panahong ito ng Batas Militar ay sumikat ang programang Bagong Lipunan.Ito ang sagot ni Marcos sa nagaganap na pagrirebelde ng mga tao. Maraming naisagawa nang mga panahong ito tulad ng pag- akit sa mga dayuhang mamumuhunan, pagsigla ng turismo sa bansa, pagtatayo ng mga impratruktura tulad ng Cultural Center of the Philippines, Folk Arts Theater, San Juanico Bridge, Philcite at iba pa. Nagkaroon na rin ng LRT na hanggang sa ngayon ay pinakikinabangan ng sambayanan at ipinagpatuloy pa ang pagpapagawa sa ibang lugar ng Kamaynilaan.
Gayunman ay hindi nawala ang takot sa mga mamamayan. Maraming mga opisyal ng pamahalaan at mga military ang kinatakutan ng mga tao adahil umabuso sa kapangyarihan. Lalong nagging mahigpit ang militar sa karapatang pantao. Ipinasara ang mga palimbagan ng diyaryo at magasin pati na ang mga istasyon ng radio at telebisyon. Wala nang maririnig sa radyo at telebisyon ay pawing mga papuri sa gobyerno.
Nagkaroon ng pakunwaring wakas ang Batas Militar noong Enero 17, 1981 sa pamamagitan ng Proklamasyon 2045 na nilagdaan ni Marcos.
Sa kabila ng pagtatapos ng Martial Law ay hindi nahinto ang paglaganap ng kapangyarihan ng komunista sa bansa. Nabahala ang mga Amerikano kaya kinumbinse nila si Marcos na magdaos ng Presidential Snap Election upang Makita kung sinusuportahan pa rin ng tao ang kanyang pamahalaan. Idinaos ang halalan noong Pebrero 7, 1986 at nakalaban niya si Cory, ang asawa ng dating Senador Ninoy Aquino na Mahigpit niyang tagatuligsa.
. Nanawagan naman sa tao si Jaime Cardinal Sin kaya dumagsa ang mga tao sa EDSA na nagnanais na mapalayas si Marcos sa puwesto. At naganap ang makasaysayang People’s Power na nagpatalsik kay Marcos.
Si Marcos, ang kanyang pamilya at ilang miyembro ng gabinete ay dinala ng mga Amerikano sa Estados Unidos upang maiwasan ang madugong pangyayari na maaaring maganap sa pagitan ng mga tagasunod nito at ni Cory Aquino.
Namatay si Marcos noong Setyembre 28, 1989 sa Makiki, Hawaii. Iniuwi sa bansa ang kanyang bangkay t inilagsak sa isang glass case crypt sa kanyang sinilangang bayan. Namatay siya sa gulang na 72.
folk_tale.docx | |
File Size: | 31 kb |
File Type: | docx |